آيت الله حاج نورالله اصفهاني

آيت الله حاج نورالله مجتهد اصفهاني نوه دختري سيد صدرالدين عاملي ، در 1278 ق در اصفهان متولد شد . او پس از فراگيري مقدمات علوم و بخشي از فقه و اصول در 1295 ق براي تكميل تحصيلات رهسپار عتبات عاليات شد . در قيام تنباكو فعالانه مشاركت داشت و در 1315 ق اعلاميه اي در تحريم كالاهاي خارجي انتشار داد . در جريان مهاجرت علماي تهران به قم كه در سال 1324 ق و در اعتراض به سياست سركوب و اختناق صدراعظم وقت صورت گرفت شركت كرد و با تحصن مردم در كنسولگري انگليس مخالفت ورزيد . در پي به توپ بستن مجلس شوراي ملي توسط محمدعلي شاه به همراه آيت الله سيد حسن مدرس و جمع ديگري از آزاديخواهان انجمني سري تشكيل داد و از اعلاميه آيت الله آخوند خراساني در خلع محمدعلي شاه حمايت كرد .
آيت الله حاج نورالله مجتهد اصفهاني رهبري عمليات مجاهدين مشروطه خواه در تصرف شهر اصفهان در شب هشتم ذيحجه 1326 ق (قبل از فتح تهران) را برعهده داشت . در پي افتتاح مجلس دوم در ذيقعده 1327 ق بر اساس اصل دوم قانون اساسي به عنوان يكي از پنج فقيه ناظر بر مصوبات مجلس انتخاب شد ولي وي آن را نپذيرفت . در جريان جنگ جهاني اول كه قواي انگليس ، روسيه و عثماني وارد ايران شدند حاج آقا نورالله به كمك مهاجرين به قواي اشغالگر اعلام جنگ داد و مراكز و موسسات كليدي انگليس در اصفهان را تصرف كرد . با اشغال اصفهان توسط نظاميان روسيه ، به كربلا گريخت اما پس از پايان جنگ به اصفهان بازگشت . حاج آقا نورالله در 1298 ش با پيمان 1919 وثوق الدوله و در 1306 ش  با طرح « نظام اجباري » رضاخان به مخالفت برخاست و با حمايت مرحوم سيد حسن مدرس بر طرح « تعليم اجباري » پاي فشرد . اين پافشاري كه با مهاجرت اعتراض آميز ايشان و بيش از يكصد نفر از علما و فضلاي اصفهان به قم توام گرديد ( شهريور 1306) موجب عقب نشيني رضاخان و ايجاد تعديل هايي در طرح نظام اجباري گرديد . اما در 4 دي 1306 آيت الله حاج نورالله مجتهد اصفهاني به طرز مشكوكي درگذشت . مرگ ناگهاني او را جمعي معلول كسالت وي ميدانستند ، ولي شهرت بيشتر اين بود كه شهرباني قم او را به وسيله آشپز مخصوصش مسموم كرده و يا پزشك او با تزريق آمپول سم وي را به قتل رسانده است . به مناسبت فوت وي مدارس ، بازارها و مغازه هاي اصفهان به مدت يك هفته تعطيل شدند و پيكر حاج آقا نورالله به نجف حمل شد و در آنجا در مقبره جدش كاشف الغطاء به خاك سپرده شد .