مروري بر زندگانى حاجآقا نورالله
حاجآقا نورالله در سال 1287ه . ق در اصفهان متولد شد. پس از آموختن مقدمات علوم دينى به عتبات عاليات رفت و در محضر علمايى چون آيتالله ميرزا حبيبالله رشتى و آيتالله ميرزا حسن شيرازى تلمذ كرد و به درجة اجتهاد رسيد. وى از علماى روشنفكر، صاحب نفوذ و متمول اصفهان بود كه در دو جبهه به مبارزه با مظاهر استبداد و استعمار برخاست.
در سال 1323ه . ق در جريان جنبش مشروطه و مهاجرت كبرا به جمع مهاجرين و متحصنين قم پيوست و پس از پيروزى مشروطهخواهان نخستين انجمن ملى را در اصفهان تأسيس كرد كه خود نيز به رياست آن برگزيده شد. در سال 1326ه . ق پس از به توپ بسته شدن مجلس، با كمك ضرغامالسلطنة بختيارى اقبالالدوله، حاكم اصفهان را از صحنة سياسى شهر حذف نمود و مخفيانه با سپهدار تنكابنى، ستارخان، باقرخان و ساير مجاهدين حامى مشروطه ارتباط برقرار كرد. سپس بختياريها را به فتح تهران تشويق و تحريض كرد.
وى علاوه بر نقشى كه در جنبش تنباكو و انقلاب مشروطه داشت، در جنگ جهانى اول نيز با كمك بختياريها و قشقائيها به مبارزه با اشغالگران ايران پرداخت و در اين زمان براى مدتى شهر اصفهان از تصرف دولت خارج شد. اما با هجوم روسها به اصفهان، به عراق پناه برد تا اينكه پس از پايان جنگ دوباره به اصفهان بازگشت.
حاجآقا نورالله در زمينة مسائل اقتصادى نير بر حمايت از توليدات داخلى و تلاش براى استقلال اقتصادى كشور تأكيد مىورزيد. چنانكه در تأسيس شركت اسلاميه مشاركت مستقيم و فعال داشت. اين شركت در سال 1316ه . ق به منظور تحريم منسوجات خارجى و حمايت از توليدات داخلى در اصفهان تأسيس شد. توليدات شركت با استقبال گستردة مردم مواجه گرديد و به زودى دفاتر آن در شهرهاى مختلف و حتى تعدادى از كشورهاى خارجى داير شد. همچنين حاجآقا نورالله در سال 1305ه . ش در حمايت از قطعنامة اتحادية اصناف اصفهان در استفاده از كالاهاى داخلى، لايحهاى صادر كرد كه در آن علاوه بر نگرشى دينى به مسئله، از لحاظ اقتصادى استفاده از كالاهاى داخلى را در راستاى توازن صادرات و واردات ديده است:
... اميدوارم اول كسى كه تأسى به آن هيأت محترمه نمايد اينجانب و هر كس بستگى به اينجانب داشته باشد بوده باشند و رفتهرفته امتعه داخله رواج و احتياجات از خارجه بالمره مقطوع و ثروت مملكت زياد و شوكت و اقتدار و عظمت اسلام و مسلمين فوقالعاده بشود و توازن صادرات و واردات ايران كاملاً بشود و با اين حال بديهى است كه اتحادية اصناف اصفهان گوى سبقت را در اين امر بزرگ اساسى از بين ساير طبقات مسلمين ربودهاند و نام نيكى براى اصناف اصفهان به يادگار باقى گذاردهاند و هر كس در اين امر مهم با اصناف مساعدت نمايد البته خير دنيا و آخرت را براى خود خواسته...
مهاجرت حاجآقا نورالله اصفهانى و جمعى از علماى اصفهان و ساير نقاط كشور به قم و تحصن در مخالفت با نحوة اجراى قانون نظام اجبارى در سال 1306ه . ش آخرين حركت سياسى حاجآقا نورالله اصفهانى در سن 70 سالگى بود كه به مهمترين و بزرگترين حركت سياسى دورة سلطنت رضاشاه تبديل گرديد.