انعقاد و الغاء قرارداد ۱۹۱۹
انگلیسی‌ها برای تسهیل امضای قرارداد 1919 مقادير زيادي پول ميان رئيس الوزرا و دو وزير امضاكننده و دست اندر كار قرارداد توزيع كردند . علاوه بر اين انگليسيها با شرط احمد شاه براي حمايت از قرارداد مبني بر پشتيباني دائمي آنان از سلطنت وي در ايران موافقت كردند . متن کامل
نامة سر جان مك‌نيل به سيدمحمدباقر شفتي (حجت‌الاسلام) و جواب ايشان
سياست اصلي انگلستان در جنوب و جنوب غرب آسيا مبتني بر حفظ هندوستان بود. براي حفظ مرزهاي شمال غربي هند كه گذرگاه ورود به شبه قاره بود و امكان حمله به آن از اين مسير وجود داشت، بايستي حكام و امراي وابسته به انگلستان به ويژه در هرات قدرت در دست داشتند.در دورة قاجار با حملة محمد شاه به هرات مرزهاي هند در معرض خطر قرار گرفت. سر جان مك‌نيل، وزيرمختار انگليس، درصدد برآمد تا به هر وسيله‌اي شاه را وادار به ترك محاصره و جنگ در هرات نمايد. از شوراندن متنفذان محلي تا تلاش براي اخذ فتوا از علما در دستور كار قرار گرفت. مك‌نيل در استفاده از راهبرد اخير، نامه‌اي خطاب به محمدباقر شفتي نوشت. مفاد نامة مك‌نيل و پاسخ حجت‌الاسلام شفتي به وي از نكات بسيار جالب و درخشان روحانيت شيعه در تعامل با قدرت سلطنت و سياست خارجي است. متن کامل
مسئله نفت و نقش آن در روابط ايران و انگليس از سال 1313ق/1896م تا 1332ق/1914م (با تكيه بر امتياز دارسي)
گسترش نفوذ سیاسی انگلیس در ایران بعد از عقد معاهدۀ پاریس (1273ق/ 1857م) و استقلال افغانستان، مقدمه بدست آوردن امتیازات اقتصادی بزرگی برای اتباع آن دولت بود. امتیازاتی که اهداف دولت انگلیس یعنی نفوذ سیاسی هر چه بیشتر در ایران را به دنبال داشت. واگذاری امتیاز ناموفق تأسیس خط آهن و استخراج کلیه معادن ایران به مدت هفتاد سال از جانب ناصرالدین‌شاه به «بارون جولیوس دو رویتر» از اتباع انگلیس و سپس واگذاری امتیاز تأسیس بانک شاهنشاهی به فرد مزبور از اینگونه موارد مي‌باشد. اما بزرگترین و مهمترین موفقیت دولت انگلیس جهت نفوذ سیاسی هر چه بیشتر در امور داخلی ایران در دوره مظفرالدینشاه و در امتیاز نفتی دارسی رقم خورد. امتیازی که براساس آن قرارداد، استخراج نفت ایران به استثنای پنج استان شمالی کشور، به مدت 60 سال به ویلیام ناکس دارسی از اتباع انگلیس واگذار شد (1319ق/1901م). متن کامل
مستشاران نظامي اروپايي و تحولات ارتش ايران در قرن نوزدهم
اولين تماس رسمي ايران با اروپائيان را زماني ذكر مي‌كنند كه جمهوري ونيز به واسطه وضعيت جغرافيايي خود و پيشرفت‌هاي خود در فن دريانوردي و شوق و ميل به كشف مناطق جديد، بازرگانان خود را به سوي مشرق زمين گسيل داشت. ولي در آنجا با سد و مانع حكومت عثماني و سلطان‌محمد، فاتح قسطنطنيه، روبرو شد. به اين دليل و به استناد مصوبه سناي جمهوري ونيز، قرار شد آن جمهوري با حسن‌بيك روملو كه در منطقه غرب ايران حكومت داشت، رابطه سياسي برقرار و در تقابل با عثمانيان با ايشان معاهده‌اي امضا نمايد. اين نقطه را شايد بتوان اولين مرحله تماس ايران با دنياي جديد مغرب زمين تلقي نمود. در نتيجه اين مراودات تجار ونيزي انواع كالاها و مصنوعات دنياي جديد را كه در ايران وجود نداشت، چون اسلحه‌هاي آتشين، مثل تفنگ و خمپاره‌انداز و شمخال و يا اشياء ديگري چون عينك، در قالب هدايا و يا به عنوان فروش در ايران عرضه مي‌داشتند. متن کامل
فعاليت‌هاي سياسي و نظامي و مناسبات ابوالفتح‌ميرزا سالارالدوله با انگليس
ابوالفتح‌میرزا سومین فرزند پسر مظفرالدین شاه قاجار بود که در شهر ولیعهدنشین تبریز به دنیا آمد. مادر ابوالفتح میرزا که ظاهراً از خاندان قاجار نیز نبود نورالدوله لقب داشت این موضوع باعث شد که سالارالدوله نتواند ولیعهد شود. سال تولد ابوالفتح میرزا را بیشتر پژوهشگران 1298 هجری قمری برابر با 1260 هجری شمسی و نوامبر 1881 میلادی ذکر کرده‌اند. اما برخی دیگر از نویسندگان سال 1291 هجری قمری را نیز برای تولد او نوشته‌اند. متن کامل
ردپاي انگليس در اشغال سرزمين‌هاي قفقازي ايران
يكي از زيان‌بارترين و شوم‌ترين سياست‌هاي انگليس در ايران، در جريان جنگ‌هاي روسيه عليه كشور ما و اشغال سرزمين‌هاي قفقازي شكل گرفت. بر پايه مستندات تاريخي و در بررسي اسناد مربوط به جنگ‌هاي ايران و روس و اشغال قفقاز، ردپاي انگليس به وضوح آشكار است. متن کامل
دسايس استعمار بريتانيا بر ضد استقلال و آزادي ايران اسلامي در عصر مشروطيت
جنبش موسوم به انقلاب مشروطيت ايران، علل گوناگوني دارد كه در رأس آنها بايد از تكاپوي ديرين ملت ايران براي «نجات و رهايي از ظلم و استبداد داخلي» و «دفع تجاوز استعمار خارجي» ياد كرد. پيش از مشروطه، هزاران سال «نظام خودكامگي» و «رژيم استبدادي» بر كشور ايران حكمفرما بود و فقدان يك قانون مدون، ثابت و عام براي كارگزاران دولت (كه ضمن تعيين حقوق مردم و وظايف دولتمردان، شاه و زيردستان وي را از تجاوز به حقوق ملت باز داشته و به انجام مسئوليت‌هاي خويش ملزم سازد) منشأ بسي ظلم‌ها و تجاوز‌ها مي‌گرديد. متن کامل
پليس جنوب ايران - مكاتبات بين وزارت امور خارجه ايران و سفارت انگليس در تهران در واقعه تاريخي
پلیس جنوب ایران (South Persia Rifles) كه به اختصار آن را اس. پي. آر. نيز مي‌‌نامند، جايگاه ويژه‌اي را در تاريخ معاصر كشورمان به خود اختصاص داده است. در اين رابطه منابع متعددي به زبان‌هاي فارسی و خارجی به نگارش درآمده است كه ابعاد مختلف واقعه تاریخی يادشده را مورد کنکاش قرار داده‌اند. در این منابع نقش كليه عوامل كليدي اعم از داخلی و خارجی در تأسيس اين سازمان بررسي شده و شايد مسئله مبهمي در اين پژوهش‌ها از قلم نيفتاده باشد. واضح است كه پژوهشگران و محققان با توجه به مواضع كلي خود در قبال طرف‌هاي ذيربط به طرح مباحث پرداخته‌اند. در اين بين پژوهشگران غربي و به ويژه انگليسي نگاه مثبتي به فعاليت‌هاي انگليس در ايران داشته‌اند و اقدامات اين كشور در ايران را با نگاه مثبتي دنبال كرده‌اند. متن کامل
بريتانيا و ولايت قاينات: جنگ جهاني اول و پي‌آمدهاي آن
تاریخ سیاسی ایران در دوره قاجاریه، عمدتاً با رقابت قدرت‌هاي بزرگ برای نفوذ در این کشور گره خورده است. در جریان تلاش برای نفوذ در ایران، دو قدرت روس و بریتانیا در تمامی قرن نوزدهم و بخش عمده‌اي از قرن بیستم فعال بودند؛ فرانسه در ابتدای قرن نوزده و آلمان در اوایل قرن بیست نیز فعالیت‌هايی برای نفوذ در ایران انجام دادند اما هرگز تلاش آنها پایدار نبود. متن کامل
بررسي ابعاد مداخله انگليسيها در امور ايران در طول جنگ جهاني دوم
مداخله انگليسيها در امور ايران پيشينه‌‌اي به درازاي روابط دو كشور دارد. اين مداخله داراي ابعاد و اشكال گوناگون بوده و متناسب با ضعف و قوت حكومت مركزي و يا تمايل و مخالفت حاكمان ايران نسبت به انگليسيها، همواره در حال تغيير بوده و فراز و نشيب‌هايي را طي كرده، ولي هرگز متوقف نگردیده است. يكي از نقاط اوج مداخله انگليسيها در امور ايران در فاصله زماني اشغال ايران در شهريور 1320 تا پايان جنگ جهاني دوم است. ابعاد مداخله انگليسيها در امور ايران به تفكيك زير قابل بررسي مي‌باشد. متن کامل