قيام رئيسعلي دلواري عليه انگليس

قيام رئيسعلي دلواري عليه انگليس

دوازدهم شهريور سالگرد شهادت رئيسعلي دلواري رهبر قيام مبارزين مسلمان تنگستاني عليه نيروهاي اشغالگر و متجاوز انگليسي در آخرين سالهاي قرن گذشته خورشيدي است . تنگستان منطقه‌اي كوهستاني در جنوب شرقي بوشهر است‌ و از جنوب دشتستان بوشهر تا ساحل دريا امتداد دارد. شهرستان تنگستان شامل تنگستان شمالي به مركزيت «اهرم‌» و تنگستان ساحلي به مركزيت «دلوار» است‌.
«دلوار» زادگاه و محل فرمانروايي «رئيسعلي دلواري‌» فرزند رئيس محمد است كه در كشاكش جنگ اول جهاني و در حمله انگليسي‌ها به بوشهر، رشادت بسياري از خود نشان داد و به شهادت رسيد.
نظاميان انگليسي پس از آن كه در 17 مرداد 1294 بوشهر را اشغال كردند، در 22 همين ماه‌، با چندين ناو جنگي و صدها سرباز هندي وانگليسي به منطقه تنگستان يورش بردند.
مردم مبارز جنوب ايران طي دو قرن اخير چندين بار با استعمارگران درگير شده‌اند، اما قيام «رئيسعلي دلواري‌» در خلال جنگ اول جهاني نقطه عطفي در مبارزات مردم جنوب به شمار مي‌رود.
دلواري، 1260ش‌. در روستاي «دلوار» متولد شد. دوران كودكي را در زادگاهش و با فراگرفتن فنون رزمي‌، اسب سواري‌، تيراندازي، و آموختن قرآن و ادبيات فارسي سپري و در تيراندازي مهارت خاصي كسب كرد. با آغاز انقلاب مشروطه ـ 1285 ش. ـ رئيسعلي در حالي كه بيش از 25 سال نداشت‌، از جمله پيشگامان مشروطه در جنوب ايران بود. به همين دليل در دوران ديكتاتوري محمدعلي شاه قاجار عليه حكومت وي در جنوب دست به اسلحه برد ودر 1288 ش. توانست به كمك تفنگچي‌هاي خود، بوشهر را از سلطه عمال محمدعلي شاه آزاد سازد. با تصرف گمرك بوشهر كه در اجاره انگليسي‌ها بود، نيروهاي اين كشور به دخالت نظامي در منطقه پرداختند و جنگ و گريزي آغاز شد كه تا سالهاي جنگ اول جهاني ادامه يافت‌. در كشاكش جنگ‌، با وقوع انقلاب بلشويكي و خروج نظاميان روسي از ايران،انگليسي‌ها تعرضات خود را به سمت شمال گسترش دادند. در همين حال تنگستاني‌ها نيز به حملات خود عليه انگليسي‌ها شدت بخشيدند. در يكي از شبيخون‌ها ـ 21 تير 1294 ـ دو ژنرال بلندپايه انگليسي همراه با دهها سرباز انگليسي و هندي جان خود را از دست دادند. با وقوع اين حادثه نيروهاي انگليسي در 17 مرداد 1294 شبانه بوشهر را اشغال كردند و در 22 همين ماه به روستاي «دلوار» مركز تنگستان ساحلي يورش بردند. آنان در اين حمله بامقاومت زيادي روبرو نشدند، زيرا روستا خالي از سكنه شده بود. انگليسي‌ها نيز به ويران ساختن خانه‌هاي مردم و قطع نخل‌ها پرداختند. تنگستاني‌ها پس از اين رويداد، غالباً روزها آرامش خود را حفظ مي‌كردند و شبها به نيروهاي انگليسي شبيخون مي‌زدند و با هر شبيخون تلفات سنگين انساني به اين نيروها وارد مي‌آوردند. در جريان يكي از اين حملات رئيسعلي دلواري در 12 شهريور 1294 از پشت سر هدف گلوله يكي از همراهان خائنش قرار گرفت و به شهادت رسيد، اما نهضتي كه او درجنوب ايران به راه انداخت تا سالها مايه وحشت انگليسي‌ها بود.