مجمع آدمیت

او تعرفه های بازرگانان داخلی را بالا برد ، مستمری درباریان و علما را کاهش داد و از کنترل شدید بر موقوفات خبر داد ، اوهمچنین قرارداد دارسی را امضا کرد و مبالغ بسیاری از بیگانگان استقراض کرد . همزمان با این  سیاست ها وی در زمینه‌های‌ آزادی های لیبرالی نیز فعال بود به طوری که « او مرزهای کشور را به روی روزنامه‌های لیبرالی مانند حبل المتین و پرورش که در کلکته و قاهره منتشر می شد باز کرد ؛ همچنین ممنوعیت مسافرت را از میان برداشت ؛ ملکم را به مقام سفیر ایران در رم گمارد ؛ و مهمتر از همه این که تشکیل انجمن های صنفی وآموزشی را تشویق کرد . »
خیلی جالب به نظر می رسد که مظفرالدین شاه از یک سو به سیاستهایی در جنبه‌ی اقتصاد روی می آورد که به قدرتمند شدن هر چه بیشتر حکومت کمک می کند و از طرف دیگر به سیاست های فضای باز وایجاد نهاد های سیاسی لیبرالی روی می‌آورد . به نظر می رسد این سیاست دوگانه را به این خاطر مظفرالدین شاه در پیش گرفت که مخالفت مردم را فرو نشاند اما این سیاست ها بیشتر روشنفکران را به ایجاد سازمان های سیاسی و اجتماعی ترغیب کرد. یکی از این سازمان ها که در انقلاب مشروطه نیز نقش مهمی داشت "مجمع آدمیت" بود.  این مجمع در واقع همان ادامه‌ی روند فعالیت فراموشخانه‌‌‌ی ملکم خان است. «جامع آدمیت در واقع یکی از نخستین گروههای سازمان¬یافته¬ای است که شعار محدودیت قدرت سلطنت را مطرح کرد و پارلمان را برای ایران رهایی¬بخش دانست.»
این مجمع از تشکیلات شبه فراماسونری در ایران بود. این مجمع تحت تاثیر اومانیسم لیبرال اگوست کنت و پوزینیویسم رادیکال سن سیمون بود. رهبری این مجمع در بدو تاسیس با عباس قلی خان قزوینی بود که بعدها به آدمیت معروف شد. وی از ارادتمندان میرزا ملکم خان بود. وی پدر فریدون آدمیت مورخ معروف تاریخ جنبش مشروطه بود. فریدون آدمیت در مورد اهداف اصلی این گروه می نویسد «مجمع سه هدف اصلی داشت: به کار بردن مهندسی اجتماعی برای دستیابی به توسعه‌ی ملی ؛ دستیابی به  برابری در حقوق برای همگان بدون در نظر گرفتن اصل و نصب و مذهب به منظور حفظ و تضمین شأن و منزلت همه شهروندان .»
اعضای اصلی این گروه را کارمندان عالی رتبه‌ی دولتی تشکیل می دادند چرا که صحبت از آزادی و برابری و اصطلاحاتی از جمله مهندسی اجتماعی برای آنها که از ساختار نابرابر حکومت رنج می بردند بسیار جذاب تر بود ، این گروه به تقلید از انجمن‌های فراماسونری رازداری تشریفاتی داشت و در فعالیت های روز مره اش بسیار محتاط عمل می نمود.
«انجمن آدمیت توانست افراد با نفوذی را از حکومت قاجار به خود جذب کند که فعالیت‌های این انجمن مصادف شد با روی کار آمدن مظفرالدین شاه. به واسطه اقدامات اعضای این انجمن مانند میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله، طی قراردادی امتیاز نفتی به ویلیام ناکس دارسی داده شد.» بعد از به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه عباس قلی خان رهبر انجمن خانه نشین شد و به لژهای دیگر که با اروپا در ارتباط بودند به دلیل ملی گرایی نپیوست و خانه نشینی را ترجیح داد.
منابع:
1-     آبراهامیان ، یرواند (1377) ، ایران بین دو انقلاب ، ترجمه‌ی احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی ، تهران / نشر نی ، چاپ دوازدهم .
2-    http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D8%A2%D8%AF%D9%85%DB%8C%D8%AA
3-    http://bornanews.org/Pages/News-13573.aspx
4-    http://mohammadchafy.blogfa.com/8607.aspx