بوشهر و تاريخچه هجوم انگليسي هاي غاصب
از بنادر بزرگ و مهم ايران است كه قريب به يك صد سال است، به عنوان مركز بنادر جنوب كشور شناخته مي شود. استان بوشهر با 705 کیلومتر مرز آبی با خلیج همیشه فارس از شاه راه های اصلی محسوب می گردد. قبل از ورود دين اسلام به ايران، بندري به نام بوشهر اساساً وجود نداشته است و آبادي در دو فرسنگي سمت جنوب بوشهر در ساحل دريا بوده كه آن جا را "ريشهر" مي ناميده اند.
به قول مؤلفين" فارسنامه ناصري" و"گنج دانش"، بوشهر از زمان كريم خان زند رو به آبادي گذاشت و در زمان ناصرالدين شاه رو به عمران بيشتر گذاشت و از بنادر تجاري مهم محسوب شد. تا در سال 1273 ه. ق، كه شهر هرات از طرف دولت ايران محاصره شد، انگليسي ها كه ترسيده بودند و براي انصراف ايران از تصرف هرات كه كليد هندوستان شمرده مي شد، سي فروند كشتي جنگي به خليج فارس فرستادند و پس از جنگ با دلاورمردان تنگستان اين بندر را تصرف كردند.( اين درگيري بين باقرخان ضابط تنگستاني و پسر رشيدش احمدخان تنگستاني با چهارصد تفنگچي در قلعه ريشهر روي داد و احمدخان تنگستاني به همراه 72 نفر شهيد شدند.)
دومين هجوم قواي انگلستان به بوشهر در آغاز جنگ جهاني اول(1914) قواي روس از شمال و نيروهاي انگلستان از جنوب، كشور ما را در معرض هجوم قرار دادند و كشتي هاي جنگي انگلستان در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نيروهاي اشغالگر در 8 اوت 1915، برابر با 17 مرداد 1294(26 رمضان1333)، شهر بوشهر را به اشغال خود درآورند.`رئيس علي خان دلواري` و `شيخ حسين خان چاه كوتاهي` و `زاير خضرخان اهرمي` سه نفر خوانين دلير تنگستان از اين وقايع آگاه شدند و تصميم گرفتند كه عليه دشمن قيام و در مقام دفاع از وطن برآيند.
رئيس علي، در نامه هاي متعدد به شيخ محمدحسين برازجاني براي جهاد و قيام عليه قواي انگلستان كسب تكليف مي كند كه سرانجام مرحوم شيخ صورتي از حكم جهادي كه مراجع شيعه از نجف اشرف ارسال داشته بودند به ضميمه حكم خود مبني بر وجوب جهاد با كفار انگليسي و جلوگيري از رخنه آن ها به بنادر جنوب و دشتستان و تنگستان و لزوم همكاري خوانين اين مناطق و بسيج مردم مسلمان براي رفتن به ميدان جنگ صادر مي كند و براي همه خوانين مي فرستد.
رئيس علي دلواري همين كه از حكم جهاد مرحوم شيخ محمد حسين برازجاني و ديگر مراجع ديني آگاهي مي يابد، آماده نبرد با امپراطوري انگلستان مي شود و مقدمات كار را در خانه حاج سيد محمد رضاي كازروني فراهم مي سازد. بعد از اشغال شهر بوشهر در 26 رمضان1333ه.ق، نيروهاي انگليسي قصد تصرف ناحيه دلوار را مي كنند. دلوار محلي بود كه پيش از آن چندبار سربازان انگليسي به آن جا تجاوز كرده، اما طعم تلخ شكست را در اين ناحيه چشيده بودند. رئيس علي خان دلواري و شيخ حسين خان چاه كوتاهي و زايرخضرخان اهرمي از اين وقايع آگاه و در مقام دفاع از وطن برمي آيند.
قيام دليران تنگلستان عليه اشغالگران آغاز مي شود و نيروهاي متجاوز انگليسي كه قريب به پنج هزار نفر بودند در دام دلير مردان تنگستاني گرفتار مي آيند و تعداد زيادي از متجاوزان انگليسي در اين حمله از بين مي روند. قيام مردم تنگستان بر روي هم هفت سال طول مي كشد و در اين مدت دليران تنگستاني دو هدف عمده را دنبال مي كنند: 1. پاسداري از بوشهر و دشستان و تنگستان به عنوان منطقه سكونت خود. 2. جلوگيري از حركت قواي بيگانه به درون مرزهاي ايران و دفاع از استقلال وطن. رئيس علي دلواري كه در حقيقت روح قيام شور انگيز مردم جنوب ايران به شمار مي رفت و از حيث خصايص اخلاقي و نظامي بر سايرين تفوق داشت، قبل از اين كه زندگي را بدرود گويد، بارها مرگ خود را پيش بيني كرده بود تا اين كه سرانجام، در شب هجوم دشمن در ناحيه ` تنگك صفر` هنگام شبيخون به دشمن از پشت سر توسط غلامحسين تنگكي در روز بيست و سوم شوال1333 ه.ق، به فيض شهادت نايل مي آيد.
تاریخچه تجاوز به انگلیس در اینجا تمام نمی شود و این دولت خبیث خود را به مانند "موش" در همه جا رخنه کرده است. تا آنجایی مردم دلاور و ولایت مدار ایران در مقابل تجاوز انگلیسی ها پیش رفتند که بالاخره لانه جاسوسی انگلستان در ایران جمع شد. در این مقاله قصد بر آن داشتیم که بدون غرض ورزی تجاوزات انگلیس را به منطقه جنوب ایران (بوشهر) یاد آور شویم تا اینکه جوانان ما هوشیار باشند که این "روباه پیر" خیانت های فراوانی را به این کشور انجام داده است. این کشور با سیاست بازی قصد نفوذ در ایران اسلامی دارد لذا باید در هر صورت بساط لانه جاسوسی انگلستان جمع شود تا مشت محکمی به دهان کشورهای خبیث غربی باشد.