شركت اسلاميه و توسعه اقتصادى ايران

انديشة بهبود وضع اقتصاد و استقلال در زمينه‏هاى گوناگون همچون احداث صنايع ملى و كارخانجات و گرفتن امتياز از دولت براى توسعة عمران كشور، شركت اسلاميه را به ميدانهاى جديد فعاليت ترغيب مى‏نمود در اين مورد به نقل از يكى از مطبوعات آن زمان مى‏خوانيم كه:

« به موجبى كه اطلاع حاصل نموده‏ايم، شركت اسلاميه اصفهان درصدد حصول امتياز ساختن راه‏آهن محوطة اصفهان از اولياى امور جمهور شده‏اند، كه راه‏آهن ساخته واژگون حركت كند. و يقين است كه دولت عليّه در ادعاى اين امتياز هيچگونه تأمّل نخواهد فرمود. بعضى از دانشمندان سه سال است كه اين خيال را داشتند. اين ايّام انشاءاللّه به توسط شركت اسلاميه  از قوّه به فعل رسيده، ملت و دولت را فايده كلى حاصل خواهد شد. شركت اسلاميه اصفهان روز به روز در ترقى است. اهالى اصفهان گويا از خواب بيدار شده باشند، و علت بيدارى تمام اهل ايران شوند. كمپانى ديگر نيز موسوم به محموديّه داير شده. اميد است عمّا قريب صدها كمپانى در اصفهان داير شود، و رفع احتياجات مليّه از خارجه شود. از جانب انجمن معارف طهران در صدد افتتاح مدارس در اصفهان نيز مى‏باشند. انشاءاللّه عمّاقريب مدارس مليّه نيز افتتاح خواهد شد. كم كم رفع تمام نقايص ملت خواهد گرديد. اينها را از اثر كلمات علماى اعلام بايد دانست. انشاءاللّه زياده بر اين اثر خواهد بخشيد.» 

«... در نمرة چهل و هفت درج كرده بوديد كه شركت اسلاميه خوب است چند كارخانه ريسمان‏تابى و چلواربافى بياورد. الحال چند روزى است جناب حاجى امين‏الضرب رييس كل شركت اسلاميه طهران تجويز و تصويب جناب حاج محمدحسين كازرونى رييس كل شركت، مسيو «بوتن» فرانسوى را كه از فحول مهندسين اروپ و صاحب امتياز و نشان مخصوص از دولتين ايران و جمهورى فرانسه است، به جهت تعيين محل كارخانه و تحقيق آب رودخانه و مقدار قوت آن به اصفهان فرستاده‏اند. مهندسين مشاراليه سيزدهم جمادى‏الثانى وارد اين شهر گرديده و فعلاً در تدارك دو كارخانه بزرگ ريسمان‏تابى و چلواربافى هستند» 

«ده روز بود به اتفاق مسيوبوتن مهندس فرانسوى در بيرون شهر اطراف رودخانه به جهت تعيين محل كارخانه ريسمان‏تابى و چلواربافى گردش مى‏كرديم» 

ضمنا عملكرد مالى شركت نيز در سالهاى اوليه نشان داد كه ارزش سهام افزون شده و مقدار معتنابهى سود نصيب سهامداران نموده است.

« معلوم و محقق شده است، كه در اين مدت قليله اين شركت سود معتنابه و منفعت قابلى به شركاء بخشيده است. بنابراين هر كس از تبعة ايران كه در آن مملكت ميل به دخول در اين شركت مقدسه داشته باشد، البته پس از آگاهى از اين مراتب به هر ميزان و هر چند سهم طالب شركت باشد، ممكن خواهد بود به توسط جناب اجل عالى بليط اسهام براى ايشان از اداره شركت محترمه [به خارج] فرستاده خواهد شد.» 

« در سلخ ذى الحجهًْ 1317 محاسبات گذشته آن را صاف نموديم و از قرار صدى بيست و هفت، منافع ساليانه به شركاء محترم پرداخته شد.»